Aleida van Holland

Scouting Aleida Schiedam is vermoend naar Aleida van Holland (1228-1284), ook bekend onder de naam Aleid van Avesnes of als Gravin van Henegouwen. Die vernoeming is niet zo maar: Aleida was in haar tijd een echte powervrouw.

 

Aleid(a) van Holland is geboren in 1228 als dochter van Floris IV, Graaf van Holland en Machteld, Gravin van Brabant. Ze was regentes van Hennegouwen en korte tijd regentes van Holland, twee machtige graafschappen. Ze was een sterke vrouw met veel politieke invloed, wat bijzonder was voor haar tijd.

Regeren

Het begon met haar huwelijk in 1246 met Jan van Avesnes, graaf van Henegouwen. Toen haar man in 1257 overleed werd ze regentes van Henegouwen voor haar minderjarige zoon Jan II van Avesnes. In die tijd was het niet ongebruikelijk dat een weduwe namens haar kind regeerde, toch was zeker niet iedereen het eens met een dergelijke rol voor een vrouw. Een jaar later overleed haar broer Floris de Voogd en wierp ze zich ook op als regentes van Holland voor haar neef Floris V van Holland. Daarmee overspeelde zij uiteindelijk haar hand.

Tegenstanders spanden samen met Otto III, Graaf van Gelderland. Toen Aleida in 1263 Zeeland was viel Otto met een legermacht Holland binnen. Daarna ging hij achter Aleida in Zeeland aan. Aleida van Holland stuurde zelf haar eigen leger aan maar verloor in een slag bij Reimerswaal. Haar tegenstanders dwongen haar om Holland te verlaten. Toch gaf Aleida niet op. Zij bleef proberen invloed te krijgen en in 1268 kreeg zij van haar inmiddels meerderjarig verklaarde neef toestemming om terug te keren.

Economische groei

In 1262 liet zij het kasteel Huis te Riviere bouwen, het eerste kasteel in het Graafschap Holland. Na haar terugkeer kocht Aleida in 1272 van Dirk II van Wassenaer al diens rechten te Schiedam, waaronder de belangrijke visrechten. Ze liet er vervolgens een kerk en een gasthuis bouwen. Verder bevorderde zij de economische groei van Schiedam door het recht te verlenen om een weekmarkt en een jaarmarkt te houden. En wat nog belangrijker was, in 1275 gaf zij, met toestemming van haar neef graaf Floris V, stadsrechten aan Schiedam.

Aleida van Holland heeft haar eigen standbeeld in Schiedam. Een bijzonder standbeeld voor een bijzondere vrouw, ver haar tijd vooruit.

Overige bronnen:
Canon van Nederland
Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren